Aralık 2020’de kullanım süreleri dolan ve arılara zarar veren neonikotinoid grubuna ait 2 aktif madde için Tarım ve Orman Bakanlığı 1 yıl daha kullanım izni verdi.
Türkiye’de arılarda nüfus kaybına neden olan neonikotinoid grubu aktif maddeler, 11 STK’nın çabasıyla 2018 yılında yasaklanmış, bu gruba ait 2 aktif madde (thiamethoxam ve imidacloprid) için kullanım sınırlaması getirilmiş, izin verilen alanlarda da bir son kullanım tarihi belirlenmişti. Tarım ve Orman Bakanlığı, 26 Aralık’ta açıkladığı karar ile thiamethoxam aktif maddesinin sera ve tohum uygulamalarında, imidacloprid naktif maddesinin ise sera ve tohum uygulamalarına ilave olarak, fideleri bandırma yöntemi ile kullanımı, palmiyede Palmiye Kırmızı Böceği ve çimde Haziran Böceği’ne karşı kullanımının Aralık 2021 tarihine kadar devam edeceğini duyurdu.
Neonikotinoidler ölüm saçıyor
Uludağ Üniversitesi Arıcılık Geliştirme-Uygulama ve Araştırma Merkezi, yıllardır senelik %20 civarında seyreden arı ölüm oranının bazı bölgelerde %70’lere kadar çıktığını ve genel olarak arı ölümlerinin arttığını belirtiyor.
Bilimsel araştırmalar özellikle neonikotinoid sınıfı pestisitlerin arılar üzerinde hem doğrudan öldürücü etkileri olduğunu hem de sinir sistemlerini etkileyerek felç, hafıza kaybı, öğrenme yetisi bozukluğu gibi dolaylı yollardan da arılara zarar verdiğini gösteriyor. Nikotin mekanizması temelli bu pestisitler canlıların sinir sistemini etkiliyor. Söz konusu pestisitler arılarda “Koloni Çöküş Sendromu” adı verilen ölümlere neden oluyor. Bu kimyasallar, bitkilerin sadece tohumlarına uygulansa da, bitki büyürken pestisitler bitkinin bünyesinde kalmaya devam ediyor. Bitkiyle temas eden arılar ve böcekler de zehirlenerek ölüyorlar. Yapılan araştırmalar neonikotinoid içeren pestisitlerin, arıların yanı sıra özellikle kuş, kelebek ve suda yaşayan omurgasızları da etkilediğini ortaya koyuyor.
Türkiye’de 2012-2016 yılları arasında yapılan bir çalışmada Trakya’da, özellikle de Tekirdağ ve Edirne’de toplanan ayçiçeği tarlalarının toprak örneklerinin %25’inde ve ayçiçeği çiçek numunelerinin %35’inde imidacloprid aktif maddesi tespit edilmişti. Aynı çalışmada çiçek örneklerinin yarıya yakınındaki kalıntının ise arıların zehirlenmesine neden olabilecek düzeyde olduğu anlaşılmıştı. İsviçre’de yapılan bir araştırmada ise dünyanın farklı bölgelerindeki yerel üreticilerden 198 bal örneği toplandı. Bu balların %75’inde, (teker teker bakıldığında AB ve ABD’deki yasal limitlerin altında kalsa dahi) neonikotinoid sınıfı pestisitlerin kalıntılarına rastlandı.
Karar iptal edilmeli, arılar yaşamalı
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın neonikotinoid grubu iki aktif madde için aldığı kullanım sürelerini uzatma kararı iptal edilmeli. Arılara, kelebeklere, kuşlara ve daha pek çok canlıya zarar veren neonikotinoid sınıfı pestisitlerin tamamen yasaklanması, Türkiye’de biyoçeşitliliğin korunması ve gıda güvenliğimiz için atılacak en temel ve vazgeçilmez adım.
İnsan, doğadaki canlılardan yalnızca biri. Doğayı incitmeden, bozmadan, zehirlemeden üretmek, doğanın döngüsel mantığıyla düşünerek evrendeki sayısız canlıyla uyum içinde yaşamak mümkün.
Vakit kaybetmeden #ZehirsizSofralar
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği’nin öncülüğünde 100’ü aşkın kurum ve inisiyatifin oluşturduğu Zehirsiz Sofralar Sivil Toplum Ağı, insana ve çevreye zarar veren tarım zehirlerinin yasaklanması için 23 Kasım 2019’da Zehirsiz Kampanya’yı başlattı. Kampanya kısa sürede kamuoyunda yankı buldu ve kampanyanın talepleri ile ilgili TBMM’de 3 soru önergesi, 1 araştırma önergesi verildi. Kampanyaya 146 bin kişi imza vererek destek oldu.
Kampanya olumlu sonuç verdi. Tarım ve Orman Bakanlığı 25 pestisit etken maddenin yasaklanmasına, 7 etken maddenin de kısıtlanmasına karar verdi.
Zehirsiz Kampanya, şu taleplerle devam ediyor.
1-Dünya Sağlık Örgütü tarafından “son derece tehlikeli”, “yüksek seviyede tehlikeli” ve “muhtemel kanserojen” olarak belirlenen ve tarımda kullanılan 9 etken madde (ethoprophos, beta-cyfluthrin, zeta-cypermethrin, fenamiphos, formetanate X formetanate hydrochloride, tefluthrin, zinc phosphide, glyphosate, malathion) öncelikle ve acilen yasaklansın.
2-Pestisitlerin tamamının 2030 yılına kadar yasaklanması, doğa dostu, zehirsiz yöntemlerle tarımsal üretim yapılması için Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gerekli adımlar atılsın; doğa dostu tarım yöntemleri ve bu yöntemlerle tarım yapan küçük üreticiler desteklensin; üreticileri doğa dostu, zehirsiz yöntemler kullanmaya teşvik edecek politikalar uygulansın.
3-Türkiye’de tarım ve gıda ürünlerinde kullanılan pestisitlerle ilgili denetimler artırılsın, elde edilen denetim sonuçlarıyla ilgili şeffaflık sağlansın.
Kampanya linki: Change.org/ZehirsizSofralar
