Toksik Dönümler

ABD Tarımının Böcekler Üzerindeki Toksisitesi Artıyor

ARAŞTIRMA ÖZETİ

Hakem denetimli PLOS One bilim dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, neonikotinoid insektisitler 1990’lı yıllarda kullanıma girdiğinden bu yana, ABD tarımı böceklere 48 kat daha zehirli hâle gelmiştir. Neonikotinoidlerin, tarım alanlarımızı böcekler için ne kadar ölümcül hâle getirdiğini niceleyen ilk çalışma olarak, ABD tarımının yıldan yıla toksisite düzeyini karşılaştırmaya da olanak vermektedir.

Bulgular, neonikotinoidlerin kullanımını bitirerek, organik ve onarıcı tarım gibi ekolojik çiftçilik yöntemlerine yatırım yapma gerekliliğini desteklemekte, böylece hem ekosistem sağlığı hem de gıda güvenliği için son derece önemli olan böceklerin ve arıların korunması sağlanmalıdır.

ANAHTAR BULGULAR

  • ABD’de yapılan tarım, yirmi yıl öncesine kıyasla böcekler için 48 kat daha zehirlidir.
  • Toksisite artışının %92’sinden neonikotinoidler sorumludur.
  • Neonikotinoidlerin çevrede çok kalıcı olması nedeniyle, böcekler 25 yıl öncesine kıyasla çok daha büyük bir bileşik toksik yüküne maruz kalmaktadır. Bunun nedeni, neonikotinoidlerin yaygın kullanılan diğer insektisitlerden çok daha zehirli olması ve çevrede çok daha uzun süre kalmasıdır. Diğerleri doğada saatler veya günler içinde çözünürken, neonikotinoidler, uygulandıktan aylar ve hattâ yıllar sonra bile böcekleri öldürmekte etkilidir.
  • Araştırmanın ölçtüğü toksisite artışı, geçtiğimiz yıllarda faydalı böcekler ve böceklerle beslenen kuş sayısındaki azalmayla da tutarlıdır.
  • Mısır ve soya fasulyeleri üzerinde kullanılan neonikotinoidler, toksik yükün artışına en fazla sebep olan uygulamalardır.
  • Toksisite yükünün artmasına yol açan ilk üç neonikotinoid, Bayer-Monsanto tarafından üretilen imidacloprid ve clothianidin ile, Syngenta-ChemChina tarafından imal edilen thiamethoxam’dır.

Araştırmanın analiz sonuçları gösteriyor ki, ABD’deki pestisit ruhsat düzenlemeleri, yıkıcı etkilere yol açan kimyasalların çevreye yayılmasını engellemekte yetersizdir. Bu çalışma, Çevre Koruma Ajansı’nın, yeni pestisitler çevreye bulaşmaya başlamadan önce bunların potansiyel biyoçeşitlilik risklerini değerlendirmekte kullanabileceği yeni bir yöntem önermektedir.

NEDEN?

Bu çalışma, küresel ölçekte böcek popülasyonlarını inceleyerek, önümüzdeki birkaç on yıl içinde böcek türlerinin %40’ını kaybedebileceğimizi açıklayan ilk meta-analiz araştırmasının hemen ardından yürütülmüştür. Araştırmacılar, söz konusu meta-analizde, çiftçilik yöntemlerimizi değiştirmediğimiz sürece ‘‘çok yıkıcı bir ekolojik felaket’’ ile karşı karşıya kalacağımızı eklemektedir.i Küresel ölçekte yürütülen başka bir değerlendirme, ekolojik biyoçeşitlilik kaybı krizinin, iklim kriziyle de el ele yürüdüğüne işaret etmektedir.ii

Böcekler, Dünya üzerindeki besin ağlarının temelini oluşturmakta, ve hepimizi besleyen tarım sistemlerinde kritik bir rol oynamaktadır. Arılar gibi tozlayıcılar, her üç öğünümüzün birinden sorumludur. Onlarsız, taze sebze ve meyveler, et ve süt ürünleri, yemişler ve daha birçok besleyici gıdalarda kıtlık yaşardık.

BUNLAR NASIL OLDU?

Neonikotinoidler, Dünya’da en yaygın kullanılan insektisitlerdir

1990’lı yıllarda piyasaya sürülen neonikotinoidler, ABD’nin ve Dünya’nın en popüler insektisitleridir. 140’tan fazla farklı üründe kullanılmaktadırlar. Nikotin ile kimyasal benzerlik taşır, ve öldürmek için tasarlandıkları böceklerin sinir sistemine etki ederler. Aynı zamanda ‘‘sistemik’’tir, yani suda çözünür ve bitkilerin bünyesine geçerler, böylece tüm bitkiyi, nektar, polen ve meyve dâhil, zehirli hâle getirirler.

Neonikotinoid tohum kaplamalarının etkisi

Çalışma, toksisite artışından en fazla mısır ve soya fasulyesi ürünlerinin sorumlu olduğunu ortaya koymuştur. 2000’lerin başlarında mısır ve soya tohumlarının koruyucu amaçla kaplanmasında kullanılmaya başlamalarıyla, genel neonikotinoid kullanımı ciddi oranda artmıştır.iii ABD’deki toplam neonikotinoid kullanımının çoğunu, tohum kaplamaları oluşturmaktadır.iv Bilimsel çalışmalar, bu uygulamanın çevreye çok ciddi zararlar vermek pahasına, çiftçilere neredeyse hiç fayda sağlamadığını belirtmektedir. Çevre Koruma Ajansı, neonikotinoid-kaplı tohumların ‘‘soya üretimine çok az veya hiç fayda sağlamadığına’’ karar vermiş olsa da, ABD’de üretilen soya fasulyesi tohumlarının neredeyse yarısı, hâlâ bu kimyasallarla kaplanmaktadır.v Benzer analizler, neonikotinoid-kaplı mısırın da çiftçilere ekonomik fayda sağlamadığını ortaya koymakta, fakat ABD’deki mısır tohumlarının bazen %100’ü, buna rağmen kaplanmaya devam etmektedir.vi

ÇÖZÜMLER

Neonikotinoidleri yasaklamak, tozlayıcıları korur

İtalya, 2008’de, neonikotinoidlerin mısır tohumu kaplaması olarak kullanımını yasaklamıştır. Beş yıl ardından yapılan bir değerlendirmeye göre, bölgedeki arı ve koloni sayılarında ‘‘ciddi ve açık bir artış’’ tespit edilmiştir.vii Yasağın, çiftçi hasılatlarını etkilemediği de belirlenmiştir.

Organik tarım, tozlayıcıları ve diğer böcekleri korur

Organik çiftlikler, %50’ye kadar daha fazla tozlayıcı türüne ev sahipliği yapar ve faydalı böceklerin zenginleşmesine yardım eder.viii Yeni çalışmalar, organik olmayan çiftçilerin de genel pestisit kullanımını ciddi şekilde azaltırken, verimlilikten ve kârlılıktan bir şey kaybetmediğini saptamış, hattâ bazı durumlarda hasılatın arttığı ve çiftlik giderlerinin düştüğü de gözlenmiştir.ix Ekim nöbeti, yer örtücü bitkiler ve faydalı böceklerin korunması gibi ekolojik tarım yöntemleri de, çiftçilerin pestisit ihtiyacını azaltır.

Avrupa’da politika öncülüğü

Avrupa Birliği, tozlayıcılara verdiği zararı gerekçe göstererek, neonikotinoidlerin tarımsal kullanımını 2018’de yasaklamıştır.x Alman Bavyera Bölgesi de benzer bir öncülük yaparak, arıları ve diğer faydalı böcekleri korumak amacıyla 2019 Nisan ayında bir yasa geçirmiş, ve tarım alanlarının %30’unu 2030 yılına kadar organiğe dönüştürme hedefi koymuştur.xi

Bilim insanları eylem çağrısı yapıyor

Tüm dünyadan 240 bilim insanı, Science dergisinde, tozlayıcılara ve faydalı böceklere zarar verdikleri gerekçesiyle neonikotinoidlerin yasaklanmasına ilişkin uluslararası bir çağrı yapmıştır.xii

ABD’nin politika değiştirmesi kaçınılmazdır

ABD Çevre Koruma Ajansı, 2015 yılında yeni kullanım başvurularına resmi erteletme (moratoryum) uygulasa ve 2019 yılında 12 neonikotinoid-temelli ürünü yasaklasa da, bilimsel neonikotinoid incelemelerini oyalamaya devam etmekte, ve piyasadaki mevcut kullanımların büyük bir kısmını yasaklama girişiminde bulunmamaktadır.xiii Ayrıca, ABD Balık ve Yaban Hayat Hizmetleri, ulusal yaban hayat koruma alanlarında neonikotinoid kullanmaya ilişkin bir yasağı da 2018’de kaldırmıştır.xiv

Fotoğraf: Kral Kelebeği. Kaynak: Shuttestock

POLİTİKA ÖNERİLERİ

Kongre için Öneriler

  • Amerika’nın Tozlayıcılarını Koruma Kanunu ([H.R.1337], Temsilci Earl Blumenauer), onaylanmalıdır.
  • Koruma Alanlarını Koruma Kanunu ([H.R.2854/1856] Temsilciler Nydia Velazquez (D-NY), Martin Heinrich (D-NM)) onaylanmalıdır.
  • Organik üretime geçişi teşvik eden politikalar edinilmeli, çeşitlendirilmiş organik ve onarıcı üretim yöntemleri üzerine araştırmalar yoğunlaştırılmalıdır.

ABD Çevre Koruma Ajansı’na öneriler

  • Neonikotinoidlerin hem tarımsal, hem de kozmetik ve diğer kullanım izinleri askıya alınmalı, tohum kaplama kullanımına da erteletim getirilmelidir.
  • İnsan sağlığına ve çevreye zararsız, daha az zehirli alternatiflerin kullanımını teşvik etmelidir.
  • Bu çalışmada belirtilen akut insektisit toksisite yükü (AITY) gibi metodolojileri kullanarak, yeni geliştirilmiş pestisit ürünlerin faydalı böcekler ve diğer hedef-dışı türler üzerindeki çevresel toksik yükünü öngörebilmelidir.
  • Tarım alanları ve çevresindeki ekosistamlere zarar verme potansiyeli olan pestisit ürünler için, daha iyi bir izleme ve raporlama sistemi geliştirmelidir.
  • Tohum kaplamasında kullanılan neonikotinoidlerin, 2015’te askıya alınmış olan kullanım ve dağılım takibini, yeniden başlatmalıdır.
  • Tescil Değerlendirmesi’nde, neonikotinoidler gibi sistemik insektisitlere öncelik vermeli, sistemik insektisitlerin arılar üzerindeki akut ve kronik etkilerine ilişkin bağımsız, hakem denetimli araştırmaları, değerlendirme kapsamında göz önüne almalıdır.
  • Pestisitlerin tozlayıcılar üzerindeki oral toksisitesine ve öldürücü-olmayan düzeydeki etkilerine ilişkin, geçerli test kılavuzları geliştirmeli ve uygulamalı, mevcut pestisitler ve yenileri için bu araştırmalardan veri elde etmelidir.
  • Karşılaştırılabilir ve örtüşen ürünler üzerinde kullanım izni olan pestisit aktif maddelerinin olası karışımlarına dair sinerjik ve artmış toksisite için bağıl risklerin belirlenmesine yönelik test yöntemleri geliştirmeli, uygulamalı ve zorunlu kılmalıdır.

ARAŞTIRMA

DiBartolomeis M, Kegley S, Mineau P, Radford R, Klein K (2019) Birleşik Devletler’deki tarım arazilerinde kullanılan kimyasal pestisitlerin akut insektisit toksisite yükü değerlendirmesi, PLoS One 14(8): e0220029.

KAYNAKLAR

i Sánchez-Bayo, F. ve Wyckhuys, K.A., 2019. Worldwide decline of the entomofauna: A review of its drivers. (Dünya çapında entomofauna azalması: Sebeplerinin bir incelemesi) Biological Conservation, 232, s.8-27.


ii United National Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services. 2019. Global Assessment of Biodiversity and Ecosystem Services. (BM Hükümetlerarası Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Bilim-Politika Platformu – Küresel Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Değerlendirmesi) https://www.ipbes.net/news/ipbes-global-assess-ment-summary-policymakers-pdf

iii Douglas, M.R. ve Tooker, J.F., 2015. Large-scale deployment of seed treatments has driven rapid increase in use of neonicotinoid insecticides and preemptive pest management in US field crops. (Büyük ölçekli tohum kaplama uygulamaları, ABD tarla ürünlerinde neonikotinoid insektisit kullanımını ve önleyici zararlı yönetimini hızla artırmıştır) Environmental science & technology, 49(8), s.5088-5097.


iv USGS Pesticide National Synthesis Project. Estimated Annual Agricultural Pesticide Use. See data for clothianidin, imidacloprid, thiamethoxam, dinotefuran and acetamiprid. (ABD Ulusal Pestisist Sentez Projesi. Tahmini Yıllık Atırmsal Pestisit Kullanımı. Veriler için bkz. Clothianidin, imidacloprid, thiamethoxam, dinotefuran ve acetamiprid.) https://water.usgs.gov/nawqa/pnsp/usage/maps/compound_listing.php

v U.S. EPA. 2014. Benefits of Neonicotinoid Seed Treatments to Soybean Production. (Neonikotinoid tohum kaplamasının, soya üretimine faydaları.) Ekim 2015. https://www.epa.gov/pollinator-protection/benefits-neonicotinoid-seed-treatments-soybean-production 


vi Jenkins, Peter. 2016. Net Loss. Center for Food Safety. (Net Kayıp: Gıda Güvenliği Merkezi.) Aralık 2015. http://www.centerforfoodsafety.org/files/efficacy-netloss12616_38208.pdf 


vii Lodesani, Marco. Lessons from the Italian ban on pesticides. CORDIS EU Research Results. (İtalyan pestisit yasağından alınan dersler. CORDIS AB Araştırma Sonuçları). https://cordis.europa.eu/news/rcn/136230/en 


viii University of Oxford. “Organic farms support more species. 2014. University of Oxford. (Organik çiftlikler, daha fazla türe ev sahipliği yapıyor.) Oxford Üniversitesi. 4 Şubat. Web. http://www.ox.ac.uk/news/2014-02-04-organic-farms-support-more-species 


ix Lechenet, M., Dessaint, F., Py, G., Makowski, D. ve Munier-Jolain, N., 2017. Reducing pesticide use while preserving crop productivity and profitability on arable farms. (Pestisit kullanımını ürün verimi ve karlılıktan ödün vermeden azaltmak.) Nature Plants, 3(3), s.17008.


x Nature News. 2018. Scientists hail European ban on bee-harming pesticides. (Bilim insanları, Avrupa’da arılara zararlı pestisitlerin yasaklanmasını alkışlıyor) Nisan 27. https://www.nature.com/articles/d41586-018-04987-4 


xi The Guardian. 2019. Bavaria to pass “save the bees” petition into law in a landmark move. (Bavyera, ‘‘arıları koruma’’ talebini yasalaştırarak, bir dönüm noktası gerçekleştirdi) Nisan 3. https://www.theguardian.com/world/2019/apr/03/bavaria-bees-farming-petition-conservation-nature 


xii Goulson, D., 2018. Call to restrict neonicotinoids. (Neonikotinoidleri yasaklama çağrısı) Science, 360(6392), s. 973-973.


xiii EPA. (2018, HAziran 20). EPA Actions to Protect Pollinators. (EPA Tozlayıcıları Koruma Eylemleri) bkz. https://www.epa.gov/pollinatorprotection/epa-actions-protect-pollinators 


xiv The Guardian. 2018. Trump administration lifts ban on pesticides linked to declining bee numbers. (Trump yönetimi, arı azalmalarıyla ilişkili pestisitlerin üzerindeki yasağı kaldırdı) Ağustos 3. https://www.theguardian.com/environment/2018/aug/04/trump-administration-lifts-ban-on-pesti-cides-linked-to-declining-bee-numbers

İletişim